نوا! بهشت گمشده ی من ...

| (0) نظر | تعداد بازديد : 504 مرتبه | مربوط به موضوع: گردشگری ، استان ، مازندران ،
مجموعاً 1 امتیاز از 5 توسط 1 نفر
در عبور از جاده ی زيبای هراز ، کمی پايين تر از قريه ی اسک به سمت آمل ، دو ديوار سر به فلک کشيده ی سنگی قرار دارد . سمت غرب آن دره ها و دامنه های وسيع قله ی دماوند است که دهکده های باصفای رينه ،گرنا ، آب گرم و امير آباد چون گل و بوته ی رنگارنگ در چين و چروک های سنگی به دامن دماوند افتاده اند . بر دامنه ی شرقی ، از دره ی عميق رودخانه ی هراز تا قله های رفيع و سر به آسمان آن دهکده های زيبا و طرب انگيز نياک، گيلاس، کندلو و مزرعه کنار انجام و باغ ها و کشتزارهای کوچک و بزرگ ديگری نقش بسته است. از نياک راهی دشوار به سوی گردنه ها و قله های آسمان سای اين ديوار عظيم امتداد دارد و با عبور از پيچ و خم های پی در پی و صعب العبور و سنگلاخ آن در ارتفاعاتی که در دل آسمان جای دارد ، چنان از هراز و آبادی های پايين دوريم که پنداری پيوندمان از زمين بريده شده و به آشيانه ی فرشتگان آسمان نشين رسيده ايم . اين راه و جاده در اين بلند آسمان به دشتی سبز و خرم ، لبريز از طراوت و صفا و زيبايی منتهی می شود که در واقع از مظاهر جمال و دل آرايی طبيعت اشباع شده و هر بيننده ی تازه وارد را در درک کثرت و تنوع زيبايی مبهوت و خيره می سازد . تن و اندام و سر و گردن قله ی دماوند در آن سوی دره ی هراز با قامت افراشته و سينه ی پهن و گشاده ، تمام رخ در مقابل همان ناحيه ، سخت و استوار به پا خاسته و گردن افراشته است . دره های وسيع دامنه ی دماوند و چاک خوردگی های عميق آن و دره های گوگرد‌ی ، مخازن برف و يخ دايمی اطراف قله و دهانه ی هولناک آن شگفتی های اين ديو سپيد پای در بند را نمايان می كند و در همين صحنه ی وسيع و سبز و خرم ، دهکده ی بزرگ و کهنسال نوا چون چتر طاووس بر چهره ی کوهسار نقش بسته است. همه جا آب است و سبزه است و طراوت و زيبايی است ، با هوايی چنان دلکش و فرح بخش که پنداری نفس در نفس فرشتگان داری . هوا ، سبک و آرام و خالص است . آسمان لاجوردی هم عاری از گرد و غبار است و چنان دور از زمين که از ابر و بخار دريای مازندران هم خالی است و خيلی بالاتر از گذرگاه ابرها . تا نزديکی مرتع مصفای آزاب در چين خوردگی و نشيب و فراز دامنه ها و دره های اطراف نوا ، کشتزارهای فراوان است و هر دشت و مزرعه با درختان صنوبر و بيد و چنار محصور است و پنجه در پنجه ی هم افکنده اند و از کنار صف درختان زمردين ، جويبارها و چشمه سارها از گوشه و کنار روان است . باغ های ميوه نيز محصور با همين درختان است و پوشيده از درختان سيب و گلابی و هلو و ديگر ميوه های خوش رنگ و خوش طعم . دهکده ی ييلاقی نوا ، با کثرت و فراوانی چشمه سارها که از بن سنگ ها و دل کوهسار و از هر نقطه ی آن می جوشد و جاری می شود به چهارسد چشمه معروف است . لطافت هوا و صافی و شفافی آن و طراوت و خرمی گل و سبزه اش مخصوصاً در نسيم ملايم و روح نواز بامدادی چنان طرب انگيز است که هر تن خسته و دل افسرده ای را به وجد و نشاط می آورد . شکوه و جلال منظره ی دلفريب ، زمزمه ی جويبارها ، ترانه ی مرغان خوش آواز ، رقص پروانه های رنگارنگ ، آفتاب طلايی و درخشان و ملايم و مهربان نيمروز امرداد ، عطر دلاويز گل و سبزه ، آسمان صاف و فيروزه فام، حالتی بديع و رويايی و افسانه وار به اين ناحيه یبهشتی بخشيده است من اين نقش دلپذير طبيعت را و اين نگارخانه ی پر جلال خلقت ، اين غرفه و تالار دل انگيز بهشتی را در اولين ديدار سال های قبل که در دره های پيچ در پيچ البرز پنهان گرديده ، بهشت گمشده ناميدم . در فرهنگ جغرافيايی ايران از فرهنگ دهخدا ، ذيل کلمه ی نوا می خوانیم: « نوا، دهی است از دهستان بالا لاريجان بخش لاريجان شهرستان آمل در نه هزار گزی مشرق رينه ، در منطقه ی کوهستانی سردسيری واقع است و 910 تن سکنه دارد . آبش از چشمه ، محصولش لبنيات ، شغل مردمش زراعت و گله داری است . » نوا دهکده ای است سالخورده و قديمی . از آثار کهن و استوار آن ، رونق گذشته به خوبی درک می شود . در عمارت هايی که با اسلوب اشرافی گذشته ساخته شده ، تالارها و ايوان های متعدد باقی است و گذشت روزگار ، آب و رنگ و جلوه ی نقش و نگار طاووس های چتر زده و گل و بوته های زيبايی را که به در و ديوار تالارها نقاشی شده هنوز محو نکرده است . حمام بزرگ نوا با ستون های بلند سنگی ، استوار و پا برجا است و اين حمام هم اکنون مورد استفاده ی اهالی است . ميدان بزرگی در وسط ده قرار دارد . مسجد موقر و باشکوهی با ستون های قديمی در يک سمت ميدان واقع است . در پيشانی و بدنه ی سه پايه ی بزرگ مسجد ، سه طرح گچ بری ديده می شود و بر حسب روايات شايع در محل ، سه استاد چيره دست گچ بری هريک گل سازی و گچ بری يکی از سه ستون را بر عهده گرفته و سه شاهکار نفيس به وجود آورده اند . از دير زمان معماران نوايی در سراسر مازندران ساختن عمارات زيبا و مجلل را پيشه داشته اند و مهارت و چيره دستی آنان در کار معماری و گچ بری مشهور بوده و اين ميراث هنری هنوز باقی است . در شهرهای مازندران بيشتر معماران و بناهای با ذوق و خوش قريحه اهل نوا هستند و آثار ارزنده ی گچ بری و معماری که در عمارات اشرافی و مساجد و تکايا و مشاهد متبرک لاريجان و شهرهای مازندران باقی مانده اغلب آبدست و کار استادان نوايی است . در ساختمان های نوساز و مجلل کنونی هم که در آمل و نوا ساخته شده ، طرح ريزی و به خصوص گچ کاری آن ها جالب است . در خود قريه ی نوا در خانه ی ييلاقی آقای حاج فضل الله مقيمی ، از معاريف نوا اتاق ها به اندازه ای با مهارت و استادی به وسيله ی استادکاران نوايی گچ کاری شده که مثل آيينه يا يک قطعه چينی ، عکس مناظر دور و نزديک و درخت و سبزه ی بيرون اتاق را می توان در سينه ی ديوار تماشا کرد . ساکنان و اهالی نوا سه فصل سال را در آمل به سر می برند و هريک کار و کسبی دارند و در فصل تابستان به زادگاه و موطن اجدادی خود ، همين دهکده ی نوا که به آن عشق می ورزند می آيند و علاقه ی فراوان به آبادانی آن و احداث خانه های خوش ساخت و باغ و باغچه دارند . در سال های اخير با دائر شدن جاده ی هراز سهولت و امکانات بيشتری برای حمل و رساندن مصالح ساختمانی به نوا فراهم شده . خانه های نوساز فراوان است و در اين دهکده ی مصفا خانه ی مخروبه و مندرس کمتر ديده می شود . ترکيب اصلی و بافت دهکده مجموعه ای از عمارت ها و ساختمان های سبک شهری و کاخ های کوچک و مجللی است که هريک در کنار باغ و باغچه ای واقع شده و درختان شاداب و سرسبز اين عمارات نوساز و خوش قد و قواره را در آغوش گرفته اند و سايه بر سر بام و ديوار و ايوان و صحن خانه ها افکنده اند . اهالی نوا که همه ی آنها در آمل و شهرهای ديگر مازندران و تهران مشاغل مختلف دارند از کار کشاورزی و تجارت و خدمات دولتی، درآمدهای فراوان به دست می آورند . عموماً تحصيل کرده اند و جوانان آنها دانشگاهی و دبير و اديب و طبيب و صاحب مقام های حساس و مفيدند . به آبادانی و نوسازی و پاکيزه داشتن دهکده و ايجاد وسايل عمومی و تعمير و مرمت بناهای قديمی علاقه ی سرشار دارند . گنبد و ايوان بقعه امام زاده يحيا که به فاصله ی کمی از هسته ی اصلی دهکده و کنار دره ی نوا واقع شده ، به همت و هزينه ی حاج مقيمی مردی که در آمل و لاريجان به خيرخواهی و بلند همتی مشهور است به وضع شايسته و زيبا تعمير شده و محوطه ی پيرامون آن و ايوان ظريف و خوش طرح و تازه تعميرش که به دره ی بزرگ مجاور مشرف است ، روحانيت و جاذبه ی خاصی دارد ... در جست و جوی نام آوران گذشته ی نوا در فرهنگ دهخدا به نام محمد تقی ميرزای مازندرانی بر می خوريم كه با كه با تخلص و اسم و رسم « نوايی » بايد اهل نوا باشد . رضا قلی خان هدايت می نويسد : «... نوايی از شاعران قرن سيزهم است . وی متصدی ديوان انشای محمد شاه قاجار بوده ، از اوست : چـو بامـــــداد ، ز نخجير شاهنشاه رسيد مونس جانم چمان چمان از راه به لب بدرخشی لعل و به زلف چينی مشک به قد فراخته طوبی ، به رخ فروخته ماه » در پای صحبت بزرگان و معمران نوا در فراغت روزهای بلند تابستان و در گردش دسته جمعی کنار چشمه سارهای بيرون ده و به هنگام لميدن زير سايه ی درختان طرب انگيز ، دوستان نوايی از شگفتی های محل و مردم آن ، از لطافت هوا که به قول آن ها در ايران کم نظير است سخن ها می گويند و با لذت تمام از آن ها ياد می کنند . از سنگ پادزهر نوا هم ياد می کنند و می گويند در يکی از خانواده های قديمی و معروف نوا ، قطعه سنگ کوچکی موجود است که خاصيت عجيبی دارد . اگر كسی را مار يا حشرات زهردار ديگر بزند ، سنگ را به موضع گزش می مالند و در ظرف شير می اندازند . در دفعات اول رنگ شير تغيير می کند . اين عمل چند بار تکرار می شود تا رنگ شير به کلی بر می گردد ، بدين ترتيب زهر از بدن بيمار خارج و او معالجه می شود . می گويند اين سنگ نزد شخص ارشد آن خانواده از نسل های گذشته تا حال موجود است و آسيب ديده ها را هم به رايگان مداوا می کند . ريش سپيدان ، اسم و رسم و هويت شخص و خانواده ای را که در اين فصل در نوا حضور دارند ذکر می کردند که فرصت پيگيری مطلب يا ديدار و گفت و گو با آنان پيدا نشد . شايد اگر به مصرف و کار بردن آن پادزهر در ايام توقف نوا محتاج و مجبور می شدم ، کم و کيف قضيه بيشتر و بهتر معلوم می شد ولی نه آن فرصت حاصل و نه اين بدبياری عارض شد که ايام توقف کوتاه بود و مجبور به مراجعت و بدرود ميزبان و ياران بودیم. منابع: مقاله با ویرایش و افزایش عکس از كتاب « رنگین کمان » نوشته « حسین شهسوارانی » ناشر : « انتشارات پژوهش های فرهنگی ( ساری ) » http://navaoora.blogfa.com/
به اشتراک بگذارید...
 


نظرات داده شده در این مطلب

نظر خود را در مورد این مطلب با ما در میان بگذارید
کد امنیتی رفرش


پربازدیدترین مطالب


دیگر مطالب مرتبط با این مطلب



جدیدترین مطالب


کمی طاقت داشته باشید...
آخرین بحث های کاربران درانجمن


دسته بندی بخش های سایت



مطالب تصادفی